Ik moet iets opbiechten. Wanneer ik op avontuur ga, voel ik me altijd in mijn nopjes. Ik voel me comfortabel om weken alleen jungles te verkennen, bergen te klimmen of desolate plekken op de wereld te verkennen. Maar wanneer ik op plaatsen als Bocas del Toro terechtkom, paradijslijke eilandjes met uitgestrekte stranden en perfect weer… dan mis ik iemand om die plaats mee te delen. Op een bepaalde manier was ik dan ook opgelucht dat ik enkele dagen later in Boquete, Panama aankwam.

I have to confess something. Whenever I go on an adventure, I always feel very happy. I feel comfortable spending weeks exploring jungles alone, climbing mountains or exploring desolate places in the world. But when I end up in places like Bocas del Toro, paradisiacal islands with vast beaches and perfect weather … I miss someone to share that place with. In a way I was relieved that I arrived in Boquete, Panama a few days later.

The unsolved case of Lisanne and Kris

Enkele jaren terug zag ik een reportage over twee Nederlandse meisjes die spoorloos verdwenen in de jungle van Panama. Een zaak die nooit echt is opgelost. Ik wist het niet op voorhand, maar dit alles gebeurde in de omgeving van Boquete. Wat is er dan gebeurd?

A few years ago I saw a report about two Dutch girls who disappeared without a trace in the jungle of Panama. A case that has never really been resolved. I didn’t know beforehand, but all this happened in the Boquete area. What has happened?

Het is een van de meest mysterieuze zaken ooit en toegegeven, en van de meest emotionele. Het hele verhaal ontdekken zorgde ervoor dat het nog steeds door m’n hoofd spookt.

It is one of the most mysterious things ever and admittedly, and one of the most emotional. Discovering the whole story made it still haunt my head.

Twee meisjes, Lisanne en Kris, komen na enkele weken in Bocas del Toro te hebben gespendeerd terecht in Boquete waar ze vrijwilligerswerk willen uitvoeren. Dat plan ging niet door waardoor ze plots tijd over hadden. Tijd om te hiken.

Two girls, Lisanne and Kris, arrive after a few weeks in Bocas del Toro in Boquete where they want to do volunteer work. That plan was canceled, so they suddenly had time. Time to hike.

Ze kozen ervoor om op 1 april 2014 de El Pianista trail te wandelen. Een trail die hen in twee uur op een uitzichtpunt zou brengen, op de Continental Divide. De wandeling had ik zelf ook op mijn planning. Alleen kwamen ze nooit terug naar beneden. Een massale zoektocht begon.

They chose to walk the El Pianista trail on April 1, 2014. A trail that would take them to a viewing point in two hours, on the Continental Divide. I also planned the walk myself. Only they never came back down. A massive search began.

Days alone in the jungle

Zijn ze verdwaald geraakt op de trail? Erg onwaarschijnlijk dat ze op de El Pianista zijn verdwenen, zo zou de toekomst uitwijzen. Maanden later zouden een rugzak en enkele botresten worden teruggevonden, bij een rivier op 14 uur van Boquete. De digitale camera en de gsm’s zouden de komende maanden en jaren veel voer voor speculatie geven.

Did they get lost on the trail? Very unlikely that they disappeared on the El Pianista, the future would tell. Months later, a backpack and some bone remains would be found near a river 14 hours from Boquete. The digital camera and the mobile phones would give much food for speculation in the coming months and years.

Foto’s tonen selfies van de twee meisjes op de El Pianista. Om 13u in de namiddag zouden ze de Mirador bereiken, twee uur na aanvang. Alleen zouden ze daarna niet zijn teruggekeerd, maar verder hebben gewandeld.

Photos show selfies of the two girls on the El Pianista. They would reach the Mirador at 1 pm in the afternoon, two hours after the start. Only they would not have returned afterwards, but would have walked further.

De El Pianista trail is een trail die in de jungle leidt en waarbij toeristen bij het uitzichtpunt eigenlijk terugkeren. Het pad gaat echter ook verder, over de Continental Divide, helemaal de jungle in tot aan Amirante in het noorden. Om de een of andere reden besloten Lisanne en Kris die richting uit te gaan. Ik besloot dan maar hetzelfde te doen.

The El Pianista trail is a trail that leads into the jungle and where tourists actually return to the viewpoint. However, the trail also continues, over the Continental Divide, all the way into the jungle to Amirante in the north. For some reason, Lisanne and Kris decided to go in that direction. I decided to do the same.

Jungle hell

De uitgestrekte jungle voorbij de Mirador wordt door de locals en lokale stammen ‘jungle hell’ genoemd. Ik merk vrij snel waarom. Waar El Pianista nog een leuk wandelpad was, verandert deze meteen eens voorbij de mirador. Diepe modder, donkere en steile canyons die in de jungle afdalen. Het is misschien het best te vergelijken met wat je soms ziet in tekenfilms. Hoe een sprookjesbos plots verandert in een duister woud.

The vast jungle beyond the Mirador is called ‘jungle hell’ by locals and local tribes. I quickly see why. Where El Pianista was still a nice hiking trail, it immediately changes beyond the mirador. Deep mud, dark and steep canyons descending into the jungle. It is perhaps best to compare with what you sometimes see in cartoons. How a fairy tale forest suddenly turns into a dark forest.

De laatste daglicht foto van de meisjes wordt genomen een uur na de selfies op de mirador. Op een plaats die, zo wordt aangenomen aan de Bocas zijde van de Continental Divide zou liggen. Nog eens 2,5 uur later, om 16u39, zouden ze voor de eerste keer het noodnummer 112 bellen. De poging mislukt echter door het gebrek aan ontvangst in de jungle.

The last daylight photo of the girls is taken an hour after the selfies on the mirador. On and place that, it is assumed, would be on the Bocas side of the Continental Divide. Another 2.5 hours later, at 4.39 pm, they would call the emergency number 112 for the first time. However, the attempt failed due to the lack of reception in the jungle.

Na een spannende en moeilijke afdaling in de jungle canyons, kom ik na 45 minuten aan bij kleine stroompjes die erg lijken op de locatie van hun laatste foto. Het is tevens het laatste wat men zeker van is. Zijn ze hierna teruggekeerd en is dit de reden waarom er geen fotos meer zijn gemaakt in daglicht? Tenslotte was het al 14u en moesten ze nog zeker 3 uur terugwandelen.

After an exciting and difficult descent into the jungle canyons, I arrive after 45 minutes at small streams that look very much like the location of their last photo. It is also the last thing one is certain. Have they returned after this and is this the reason why no more photos were taken in daylight? Finally it was already 2 pm and they had to walk back at least 3 hours.

Het lijkt erop dat ze om de een of andere reden verder zijn gegaan. Wisten ze niet dat de enige weg naar Boquete via dezelfde weg terug is? Of is er zoals kwatongen beweren een derde in het spel? Niet voor niets is dit deel van de jungle een beruchte route voor illegale orgaanhandel. Het enige wat zeker is dat 2,5 uur later iets is gebeurd waardoor ze hulp nodig hadden.

It looks like they went further for some reason. Didn’t they know that the only way back to Boquete is back the same way? Or is there a third in the game, as quatong claim? Not for nothing is this part of the jungle a notorious route for illegal organ trade. The only thing that is certain is that 2.5 hours later something happened that made them in need of help.

De officiele verklaring luidt dat de twee meisjes gevallen zijn bij een van de monkeybridges over de wilde rivier en zo meegesleurd zijn. Dat zou verklaren waarom maanden later restanten zijn terugevonden bij de rivier. De monkeybridges bestaan uit een drie touwen gespannen over de rivier. Een voor de voeten en twee voor de handen. Een moeilijke onderneming dus waar ook mensen van lokale stammen verongelukken.

The official statement is that the two girls fell at one of the monkey bridges over the wild river and were so dragged. That would explain why months later remnants were found at the river. The monkey bridges consist of a three ropes strung across the river. One for the feet and two for the hands. A difficult business, therefore, where people from local tribes also have an accident.

Ik wandel zelf verder, steeds achteromkijkend en het pad in mijn fotografisch geheugen opslagend. Zelf verdwalen is niet mijn bedoeling. Maar een groot deel van me wil op de plaats zijn waar het voor hen misging. De zaak snappen, want na zes jaar circuleren er zoveel speculaties op het net dat het onmogelijk is nog te gissen wat plausibel is.

I continue walking myself, always looking back and storing the path in my photographic memory. Getting lost myself is not my intention. But a large part of me wants to be where it went wrong for them. The case is understood, because after six years so many speculations are circulating on the net that it is impossible to guess what is plausible.

Er zijn heel wat vreemde dingen die de hele zaak mysterieus maken. Zo ontbreekt er een foto op de camera. Net de foto tussen de laatste in daglicht en de eerste bizarre nachtfoto. Deze is nooit gerecupereerd kunnen worden wat er zou kunnen op wijzen dat deze achteraf met een pc is verwijderd. Ook was het bekkengedeelte van Kris helemaal verbleekt terwijl de voet van Kris nog in staat van ontbinding was. Ook de vele ooggetuigenissen de eerste dagen na verdwijning zorgden voor verwarring. Zo waren er die beweerden hen te hebben gezien rond 16u beneden bij de trailhead.

There are a lot of strange things that make the whole thing mysterious. For example, a photo is missing on the camera. Just the photo between the last in daylight and the first bizarre night photo. This can never be recovered, which could indicate that it was removed afterwards with a PC. The pelvis part of Kris was also completely faded while the foot of Kris was still in a state of decomposition. The many eye testimonials in the first days after disappearance also caused confusion. There were those who claimed to have seen them around 4 pm down at the trailhead.

Kunnen ze de eerste monkeybridge hebben bereikt en is dat de reden van hun noodoproep? Op mijn gps lijkt die rivier maar erg traag dichter te komen, en gezien ik niet weet ofdat effectief de locatie is besluit ik na iets meer dan twee uur terug te keren. Het vreemde is dat ik net een open grasveld ben gepasseerd, in de jungle, met een omheining. Hier leven dus mensen in de buurt. En dat op minder dan een uur van waar zij wellicht hun noodoproep hebben geplaatst. Als er iets was gebeurd met een van de meisjes, waarom kwam de ander hier dan niet om hulp?

Could they have reached the first monkey bridge and is that the reason for their emergency call? On my GPS, that river seems to be coming very slowly, and since I don’t know if that is the location, I decide to return after a little more than two hours. The strange thing is that I just passed an open lawn, in the jungle, with a fence. So people live in the neighborhood. And that in less than an hour from where they may have placed their emergency call. If something had happened to one of the girls, why didn’t the other come here for help?

The rest of the story and where the mystery starts

Feit is dat ze de dagen daaropvolgend af en toe nog eens naar het noodnummer zouden proberen te bellen. Zonder resultaat. Tussenin proberen ze batterij te sparen, maar na enkele dagen is de telefoonbatterij van Lisanne toch leeg. Later zou met de iPhone van Kris 77 keer een verkeerde pin zijn ingetoetst. Wijst dit er op dat Kris al overleden was en Lisanne haar pin niet wist?

The fact is that they would occasionally try to call the emergency number again the following days. Without result. In between they try to save the battery, but after a few days the phone battery from Lisanne is empty. Later a wrong pin would have been keyed in 77 times with the Kris iPhone. Does this indicate that Kris had already died and Lisanne did not know her pin?

Waar alles helemaal bizar wordt is wanneer op de digitale camera’s foto”s worden ontdekt die in de nacht van 8 april, tussen 1 am en 4 am worden genomen. 90 foto’s om precies te zijn met flits, maar die niets duidelijk vertonen. Genomen vanaf dezelfde locatie waarvan men gelooft in de buurt van de monkeybridge. Een poging om helikopters te seinen? Het zou een allerlaatste poging zijn. Drie dagen later, op 11 april gaat de iPhone nog een laatste keer aan. Voor een volledig uur, tot de batterij het ook begeeft.

Where everything becomes completely bizarre is when photos are discovered on the digital cameras that are taken on the night of April 8, between 1 am and 4 am. 90 photos to be precise with flash, but which show nothing clearly. Taken from the same location believed to be near the monkeybridge – an attempt to signal helicopters – it would be a very last attempt – three days later, on April 11, the iPhone turns on one last time for a full hour, until the battery it also fails.

Aftermath

Twee maanden later wordt een rugzak gevonden op de oevers van de rivier Culebre, op korte afstand van waar de stam Ngobi leeft. In de rugzak zit alles nog in vrijwel perfecte staat. Later zou in de buurt ook nog een hal bekken van Kris worden gevonden en een schoen van Lisanne met haar voet er nog in. De volledige lichamen zouden nooit worden gevonden.

Two months later a backpack is found on the banks of the river Culubre, a short distance from where the Ngobi tribe lives. Everything in the backpack is in almost perfect condition. Later, a hall of Kris basin would be found in the neighborhood and a Lisanne shoe with her foot still in it. The full bodies would never be found.